Trong quá trình học đàn piano, việc nắm vững cách đọc các nốt nhạc là yếu tố quan trọng, tạo tiền đề cho sự phát triển và hoàn thiện kỹ năng sau này. Tuy nhiên, đối với người mới bắt đầu, việc đọc nốt nhạc có thể trở thành một rào cản đáng kể. Nhưng đừng lo lắng! Dưới đây, TED SAIGON sẽ hướng dẫn cách đọc các nốt nhạc piano cho người mới học một cách đơn giản và dễ hiểu nhất. Bạn có thể tham khảo!
Vị trí các nốt nhạc trên phím đàn piano
Phím đàn piano cơ bản gồm có 7 nốt chính và chúng được sắp xếp theo thứ tự nhất định. Sau đây là tên và vị trí các nốt nhạc piano cơ bản bạn cần ghi nhớ:
Quan sát hình ảnh trên có thể thấy các phím trắng được đánh dấu theo những chữ cái được in hoa từ C – D – E – F –G – A – B. Các chữ cái này được mặc định trong nhạc lý là: Đô Rê Mi Fa Sol La Si. Những chữ cái này được lặp lại nhiều lần trên bàn phím của đàn piano.
Theo mặc định của nhạc lý:
- Chữ A là nốt La
- Chữ B là nốt Si
- Chữ C là nốt đô
- Chữ D là nốt rê
- Chữ E là nốt mi
- Chữ F là nốt Fa
- Chữ G là nốt Sol
Những bạn mới bắt đầu học đàn piano thường khó xác định các nốt nhạc trên bàn phím piano. Bí quyết để nhớ được đó là bạn chỉ cần nhớ 1 nốt nhạc rồi lần lượt suy ra những nốt nhạc còn lại. Ví dụ: Bạn chỉ cần nhớ nốt C (nốt đô) và suy ra những nốt nhạc nằm liền kề và nốt C được mặc định nằm trước nhóm 2 nốt đen trên bàn phím đàn piano.
Lưu ý: Một bàn phím piano tiêu chuẩn gồm có 88 phím và được chia làm 2 nhóm phím. Trong đó, nhóm phím trắng gồm 52 phím và nhóm phím đen có 36 phím. Phím bắt đầu trong bàn phím piano là phím A (phím la) và kết thúc bằng phím C (phím đô).
Theo hình minh họa trên, các nốt đen ngoài ký hiệu bằng một chữ cái in hoa thì còn thêm dấu thăng (#) phía sau. Ví dụ: C#, nốt này được gọi là Đô Thăng và các nốt còn lại gọi là rê thăng, mi thăng, fa thăng, sol thăng, la thăng và si thăng. Trong nhạc lý, nốt thăng nâng cao nốt nhạc lên ½ cung.
Khi đã nhớ vị trí các nốt trắng piano thì việc nhớ vị trí các phím đen cũng rất dễ. Nếu quan sát kỹ bạn sẽ thấy nếu nốt trắng là C (nốt Đô) thì nốt đen kế tiếp (nằm bên phải nốt trắng) là C# (Đô Thăng) và các nốt còn lại cũng theo quy luật đó.
Ngoài nốt # bạn sẽ gặp 1 loại nốt nữa đó là “b” và trong nhạc lý, nốt này được gọi là nốt giáng (thấp hơn ½ cung). Nắm được điều này bạn sẽ dễ nhớ các nốt đen ở phím đàn piano. Ví dụ như bên trái nốt D là nốt đen được ký hiệu là Db, nghĩa là bên trái là nốt rê giáng, thấp hơn nốt D ½ cung.
Xem thêm: Mới học piano nên mua đàn nào?
Ký hiệu các nốt nhạc piano trên bản nhạc
Như đã đề cập ở trên, trong các bản nhạc đều được xây dựng lên từ 7 nốt nhạc: Đồ – Rê – Mi – Fa – Sol – La – Si. Khi học bài hát thì có thể không cần nắm rõ các nốt nhạc piano nhưng để chơi nhạc cụ âm nhạc thì bạn bắt buộc phải thuộc 7 nốt nhạc này. Điều đầu tiên bạn cần làm là đọc 7 nốt nhạc theo thứ tự đúng và ngược lại. Khi đã học thuộc bạn tiếp tục thay đổi nốt nhạc đầu tiên và đọc tiếp đến khi nào đã nằm lòng tất cả các nốt và thứ tự của chúng.
Ví dụ:
- Bạn hãy đọc 7 nốt nhạc theo thứ tự sau: Đồ – Rê – Mi – Fa – Sol – La – Si.
- Tiếp theo hãy đọc ngược lại: Si – La – Sol – Fa – Mi – Rê – Đồ.
- Sau đó thay đổi nốt nhạc đầu tiên: Rê – Mi – Fa – Sol – La – Si – Đô – Rê; Mi – Fa – Sol – La – Si – Đô – Rê – Mi,…
Để việc học hiệu quả và nhanh chóng hơn bạn nên tập học nốt trực tiếp trên phím đàn. Bên cạnh đó, bạn cũng nên lắng nghe âm thanh phát ra nhằm để xác định độ cao, thấp, trầm hay bổng của mỗi nốt nhạc.
Cách đọc nốt nhạc piano cho người mới học
Khi đã học thuộc thứ tự các nốt nhạc, tiếp theo bạn nên tập đọc nốt trên đàn piano theo các cách sau đây:
Tìm hiểu cấu tạo bản nhạc
Khác với các bản nhạc thông thường chỉ có một dòng, các bản nhạc chơi với đàn piano có 2 dòng. Mỗi dòng dành riêng cho mỗi bàn tay:
- Dòng trên (khóa Sol): Thể hiện các nốt nhạc piano cơ bản mà tay phải sẽ chơi.
- Dòng dưới (khóa Fa): Thể hiện các nốt nhạc piano cơ bản mà tay trái sẽ chơi.
Bản nhạc piano có 2 dòng sở dĩ là vì: Đàn piano có âm vực rất rộng và nó thể hiện được nhiều biểu cảm, trạng thái cũng như thanh âm của bài hát. Âm vực của đàn có thể bao quát tất cả âm vực của các loại nhạc cụ khác. Do đó, việc sở hữu 2 dòng giúp việc thể hiện âm vực được hoàn thiện hơn. Dòng trên (khóa Sol) sẽ thể hiện các nốt nhạc piano có âm vực cao và dòng dưới (khóa Fa) thể hiện các nốt nhạc có âm vực trầm hơn.
Đọc các nốt trên khóa Sol và Fa
Vì bản nhạc có hai dòng nên bạn cần đọc và nắm vững các nốt nhạc piano trên mỗi khóa.
Đọc nốt nhạc trên khóa Sol
Khi đọc đến nốt nhạc nào thì bạn nên đàn nốt đó, điều này giúp bạn vừa cảm nhận âm vực của nốt vừa dễ nhớ hơn. Bạn hãy ghi nhớ tên của 5 nốt nhạc trên dòng kẻ Mi – Sol – Si – Rê – Fa hoặc 5 nốt nhạc piano nằm trên Rê – Fa – La – Đô – Mi. Hãy luyện tập đến khi nào nhìn vào nốt nhạc bạn biết nó nằm ở vị trí nào trên đàn piano hoặc nhìn phím đàn là biết nốt đó là nốt gì.
Đọc nốt nhạc trên khóa Fa
Các nốt nhạc piano trên khóa Fa được quy ước sẽ dịch chuyển lên 1 quãng 3, nghĩa là tăng thêm 2 nốt nữa. Hiểu một cách đơn giản là nốt thực tế khi chơi đàn sẽ được dịch chuyển lên trên 1 dòng kẻ. Ví dụ: Nếu nốt thực tế trên bản nhạc là nốt Si thì trên đàn piano tại khóa Fa nốt đó gọi là nốt Rê.
Bạn cần hiểu rõ về các nốt nhạc piano cũng như việc dịch chuyển nốt 1 quãng 2 sẽ là nốt nào. Khi đã thành thục thì tay trái có thể chơi tốt được các nốt đó trên đàn. Bạn cũng có thể áp dụng bí quyết học nốt nhạc khóa Fa dựa trên nốt trên khóa Sol. Nghĩa là bạn cần thành thục các nốt nhạc trên khóa Sol rồi dịch chuyển các nốt đó lên 2 nốt thì đó chính là nốt nằm trên khóa Fa. Ví dụ: Tại vị trí dòng kẻ đầu tiên trên khóa Sol chính là nốt Mi thì tương ứng trên khóa Fa nốt nằm tại vị trí đó là nốt Sol.
Đọc nốt nhạc piano bằng hai tay
Cách học nhạc lý piano này phù hợp với những người có nhiều thời gian để đọc bản nhạc như trẻ em. Vì đàn piano có nhiều nốt nhạc nằm tại nhiều vị trí với âm vực khác nhau nên ban đầu khi học đàn sẽ gặp không ít khó khăn, dễ bị nhầm lẫn.
Nhưng nếu luyện tập chăm chỉ và chú ý sửa chữa lỗi sai thì sẽ nhanh chóng thực hành tốt việc đọc nốt nhạc. Để tăng hiệu quả đọc nốt nhạc bằng 2 tay bạn hãy tham gia vào các khóa học đàn piano để được giáo viên hướng dẫn chi tiết.
Cách đọc hợp âm piano cơ bản
Bên cạnh việc học các nốt đơn trên đàn piano thì việc đọc cũng như học thuộc các hợp âm cũng rất cần thiết. Hợp âm được tạo thành bởi 3 hoặc nhiều nốt nhạc cùng vang lên 1 lúc. Hiện nay hợp âm đàn piano thường được xây dựng từ 2 đến 3 quãng. Nốt nhạc làm nền được gọi là nốt chủ âm và các nốt khác được gọi theo tên của quãng hợp thành với nốt chủ âm. Hợp âm của đàn piano gồm có các mẫu cơ bản sau đây:
Hợp âm trưởng (được ký hiệu bằng 1 chữ cái in hoa)
- C (Đô trưởng): Đô – Mi – Sol
- D (Rê trưởng): Rê – Fa# – La
- E (Mi trưởng): Mi – Sol# – Si
- F (Fa trưởng): Fa – La – Đô
- G (Sol trưởng): Sol – Si – Rê
- A (La trưởng): La – Đô# – Mi
- B (Si trưởng): Si – Rê# – Fa#
Hợp âm thứ (được ký hiệu bằng 1 chữ cái in hoa và kèm theo chữ “m” phía sau)
- Cm (Đô thứ): Đô – Mi (b) – Sol
- Dm (Rê thứ): Rê – Fa – La
- Em (Mi thứ): Mi – Sol – Si
- Fm (Fa thứ): Fa – La(b) – Đô
- Gm (Sol thứ): Sol – Si(b) – Rê
- Am (La thứ): La – Đô – Mi
- Bm (Si thứ): Si – Rê – Fa#
Quy tắc như sau: Bắt đầu từ hợp âm trưởng/ thứ thăng thì tất cả nốt lên ½ cung sẽ trở thành hợp âm thăng. Còn các nốt xuống ½ cung thì trở thành âm giáng. Và bạn cần nắm rõ các hợp âm để khi chơi nhạc âm thanh tạo ra luôn sống động và chân thực hơn.
Tham khảo thêm: Hướng dẫn 13 cách học đàn piano nhanh nhất và hiệu quả
Cách sử dụng đàn piano bằng 2 tay
Sử dụng đàn piano bằng 2 tay không phải là điều dễ dàng. Theo kinh nghiệm học đàn piano, bạn cần áp dụng những phương pháp sau đây để có thể chơi đàn bằng hai tay:
Cải thiện kỹ năng đọc nốt nhạc
Để chơi được đàn piano, bạn không những phải đọc thành thạo các nốt nhạc piano tại mọi vị trí mà còn phải phân biệt được âm vực của các nốt nhạc đó. Cách tốt nhất để cải thiện kỹ năng đọc nốt nhạc đó là bạn vừa sử dụng đàn vừa tập nhớ nốt, nên đi từng bước chứ không nên vội vàng thử đàn bản nhạc.
Vì khi bạn nóng vội sẽ khiến việc học đàn trở nên khó khăn hơn và còn khiến bạn nhanh nản lòng. Hãy kiên nhẫn học từng nốt nhạc và phân biệt từng quãng, từng hợp âm, từng âm vực của các nốt nhạc piano trên mỗi phím đàn.
Thực hành nhuần nhuyễn bằng 1 tay sau đó mới sử dụng 2 tay
Để chơi đàn piano tốt bằng 2 tay thì bạn cần chơi tốt từng tay một. Khi mới chơi đàn bạn nên học thuộc 1 bản nhạc và thực hành nhuần nhuyễn bằng mỗi bàn tay. Đến khi nào chắc chắn thuộc và nhuần nhuyễn thì hãy thử đàn bằng 2 tay.
Để chơi được đàn piano thì bạn phải nắm được cách đọc nốt nhạc piano, sau đó từ từ luyện tập thật nhuần nhuyễn. Bên cạnh đó, việc chơi trên một cây đàn chất lượng tốt với âm thanh chuẩn cũng là điều cần thiết.
Như vậy, bài viết trên đã hướng dẫn cách đọc các nốt nhạc piano cho người mới học giúp bạn hiểu rõ hơn. Tuy nhiên, nếu tự học tại nhà rất khó để phát triển và mang lại hiệu quả tốt. Thay vào đó, bạn nên đăng ký học đàn piano tại các trung tâm uy tín để được các giáo viên hướng dẫn tận tình. TED SAIGON là trung tâm chuyên cung cấp khóa học piano Quận 7 – TPHCM uy tín và chất lượng. Nếu bạn có nhu cầu vui lòng liên hệ để được tư vấn chi tiết.
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN TÀI NĂNG NGHỆ THUẬT SÀI GÒN
– Địa chỉ:
- Hà Nội: 74 Trương Công Giai, P. Dịch Vọng, Q. Cầu Giấy, TP.Hà Nội
- TPHCM: 204 Phạm Thái Bường, khu Mỹ Hưng, phường Tân Phong, quận 7, TP.HCM
– Điện thoại: 0833 00 5555
– Email: info@tedsaigon.com
– Website: tedsaigon.edu.vn
– Fanpage: https://www.facebook.com/tedsaigon.school
